Blogger news

« »
« »
« »
Get this widget

Popular Posts

About

Flag Counter
Diberdayakan oleh Blogger.
Minggu, 26 Januari 2014


                                Cangkriman

       Cangkriman yaiku tetembungan utawa unen-unen kang kudu dibatang maksude. Dene Wujude Cangkriman :
                                                           
a. Cangkriman kang awujud tembung wancahan
Tuladha :
Wiwawite, lesbadhonge = uwi dawa uwite, tales amba  
      godhonge
Segara mbeldhe = sega pera, sambele pedhes
Nituk lersure  = nini ngantuk diseler susure
b. Cangkriman pepindhan utawa irib-iribaning barang
Tuladha :
Cangkriman pepindhan utawa irib-iribaning barang
Sega sekepel dirubung tinggi (salak)
Pitik wali saba kebon (nanas)
Embokne wuda, anake tapihan (empring, bung)
c. Cangkriman ngemu surasa blenderan utawa plesetan
Wong wudunen sugih pari (paringisan)
Kecap sing paling enak cap ratu (ratuku)
Bakule krambil dikepruki (sing dikepruki krambile)
d. Cangkriman kang awujud tembang ( Y. Suwarno, 1998:201)
               Bapak pocung dudu watu dudu gunung,
sabamu mring sendhang,
pencokanmu lambung kering,
prapteng wisma si pocung mutah guwaya.
e. Cangkriman ukara
Tuladha :
Wit adhikih adhakah wohe =  wit semangka
Wit adhakah adhikih wohe = wit ringin
Sing cedhek dikedhuki sing dhuwur diurugi = timbangan

CANGKRIMAN TEMBANG 
  Pocung
Bapak pocung dudu mega dudu mendhung,
Ngambah dirgantara,
Darbe swiwi pindha peksi,
Lunga teka si pocung ngumbar suwara.

   Asmaradana
Batangen cangkriman iki,
Ana titah ora lumrah,
Datan lali mring wismane,
Dinumuk nyimpen sarira,
Bangsa kisma dhaharnya,
Yen tindak ing warih tamtu,
Mripatnya naloler panjang.


Asmaradana 

Wontên ta dhapur sawiji, 
tanpa sirah tanpa tênggak, 
mung gatraning wêtêng bae, 
miwah suku kalihira,
nging tanpa dalamakan,
kanthaning bokong kadulu,
rumakêt ing para priya .
 
3. Dhandhanggula
Ula-ula tan ana kang mandi,
Aja wedi singa nemonana,
Waton empuk pijetane,
Ana menir saberuk,
Banyu pait yen tetes legi,
Banyu bisa sekolah,
Nora bisa luluh,
Sapa bisa ngukur meja,
Uceng-uceng neng banyu tan bisa urip,
Tan kuwat melek sajam.

   Pocung
Wujudipun naming alit gondhal-gandhul,
Mapan ing talingan,
Agemaning para putri,
Anting-anting jangkepe ngadi busana

  Sinom
Wonten wawarnen katingal,
Wong sajagad andarbeni,
Miwah kang sarwa tumitah,
Nora sepi amarnani,
Dhapurira nut maring,
Kang andarbeni wus tamtu,
Milu saparan-paran,
Barang somah amrepeki,
Ewadene tan ana bangkit nyekela.(ayang-ayang)

   Tan darbe sirah mung tenggak,
Pundhak myang bahu kekalih,
Lengen nanging lir gelitan,
Epek-epek tuwin driji,
Miwah tan darbe sikil,
Gatraning gigir kadulu,
Sarta gatraning madya,
Jaja bengkah sapanginggil,
Dadi kupu tarung inebira. (klambi)

   Wonten praja tanpa janma,
Kutha tanpa baluwarti,
Sumawana tanpa wisma,
Samodra utawi kali,
Sami datanpa warih,
Pasawahan tegal talun,
Sami tanpa taneman,
Tanpa kayon wana ardi,
Sato peksi inggih tan wonten katingal (peta, atlas)

          Pocung 
Bapak pocung tanpa untu darbe siyung, 
Badanira panjang, 
Tutukira pan pesagi, 
Dina-dina pucung nedha buntutira. (setut)

Bapak pocung isih enom klambi gadhung, 
Yen wis rada tuwa, 
Si pocung klambine kuning, 
Tuwa pisan si pucung klambine abang. (mlinjo)
    
Bapak pocung urut dalan membat mentul, 
Dawa kaya ula, 
Ing tengahe kempas-kempis, 
Prapteng wisma sipocung kanggo dandanan. (empring) 

Pangkur

Badhénên cangkriman ingwang, 
tulung-tulung ana gêdhang awoh gori,
ana pitik ndhasé têlu,
gandhènana êndhasnya,
kyai dhalang yèn mati sapa sing mikul,
ana buta nunggang grobag ,
sêlawé sunguting gangsir .
                                                               (Djaka Lodang, No 49 : 3 Mei 1997)


Ana uga cangkriman kang isine kaya bab kawruh kebatinan, tuladha : 

Pêcating nyawa barêng blêdhosing bantala, lukar busana nyêmplung kawah candradimuka, supayané sampurna dikanthèni sa cacah têlu (= téla pohung)

Tela kaspa dibedhol, dionceki banjur digodhog, bumbune : sarem (uyah), santen , lan salam.
 

NYATA KOWE WASIS


Nyata kowe wasis,

Bedheken sing gelis, lis, lis, lis

Cangkriman telu iki

Jangkrik sungut slawe batangane apa

Manuk ndhase telu batangane apa

Paman demang, klambi abang, bang, bang, bang disuduk
manthuk-manthuk



Nyata kowe wasis

Bedheken sing gelis, lis, lis, lis

Cangkriman papat iki

Banyu bisa skolah, batangane apa

Menir bisa sakberuk, batangane apa

Sapa bisa, sa,  ngukur meja, ja, ja, ja

         Tan kuwat melek sajam



        Katrangan

   Ing tembang pada kapisan cangkrimane ana telu yaiku

Jangkrik sungut selawe = jangkrik iku sungute gedhene salawe

Manuk ndhase telu = manuk iku endhase dibuntel wulu

Paman demang klambi abang, disuduk manthuk-manthuk = kembang
gedhang (tutut)

Parikan 1 lan 2 kalebu parikan blenderan, parikan 3 kalebu 
parikan irib-iriban.



Ing tembang pada kapindho cangkrimane ana papat yaiku:

Banyu bisa sekolah = akehe banyu bisa sakolah

Menir bisa saberuk = akehe menir iku bisa saberuk

Ngukur meja        =  ngukur nganggo kuku (nggaruk)

Melek sajam        = gedhene padha karo jam

         Parikan 1, 2, 3 , 4 kalebu parikan blenderan/ srekalan.


0 komentar: